van je familie moet je het maar hebben (6)

[r.landouw]

heerlijk, even verder gaan met familiekroniek (gewoon wat roddelen)
vind mezelf dan zo slecht nog niet.
(brul brul brul)
kan zo mijn geweten een beetje sussen.
"zie je wel, toch een beetje erfelijke belasting. (God hoort mijn pa brommen)
flauwekul natuurlijk. er is altijd nog zoiets als eigen verantwoordelijkheid.

de grootouders.

opa Yen.

vader van mijn moeders kant.
nooit gekend.
was eigenaar van een aantal plantages.
kwam uit Nederland.
hoofd volkomen kaal geschoren. glimmend als een biljartbal.
modern he? ja ja, progressief volkje hoor, die familie van mij. (grinnik grinnik)
was nogal opvliegerig.
kon vloeken als een ketter.
over hem doen de volgende anekdoten (of is het anekdotes?) de ronde:

a)
was een verwoed roker. grote dikke havanna's.
as werkte hij ad hoc, ter plaatse weg.
grote ergernis van zijn vrouw.
kans op hoog bezoek.
"Yen, let er nou op dat je de as wegwerkt in de asbak!"
onverstaanbaar grommend gemompel.
bezoek loopt op rolletjes
bezoek weg.
opa Yen apetrots, hij heeft de as weggetip in een asbak.
oma Fien toch kwaad.
"wat nu? waarom? ik heb gedaan wat je van me gevraagd hebt.
heel nauwkeurig op gelet. in de asbak. nog niet goed!?"
"Yen, bedankt voor de oplettendheid. helaas was het geen asbak, maar een schaal voor bonbons"

b)
oom Henk, zijn oudste zoon, is geslaagd voor zijn vwo opleiding.
iedereen trots natuurlijk.
voelde zich heel wat, beschouwde zichzelf als volwassen.
gaat naar de voorgalerij, waar opa Yen geniet van een sigaar.
"he ouwe, ik ben nu ook volwassen.
ik pik een sigaar van je."
geeft hem een pets met de vlakke hand op het hoofd.
volgt een aantal verwensingen.
opa Yen graait onder zijn stoel.
een van de kinderen geeft een waarschuwingskreet: "pas op, pa heeft een handgranaat"
iedereen stuift uit elkaar.
iets later volgt een enorme knal.
helaas: ook de voorraad sigaren tegen het plafond.

oma Fien.

heb ik heel goed gekend.
zachtaardige vrouw.
nogal stil, beetje lijdzaam.
kon fantastisch schilderen.
landschappen, bloemen, portretten. alles.
mooie kleurencombinaties.
vaak uit het hoofd, zonder voorbeeld.
moet heel wat te stellen hebben gehad met zo'n stel levenslustige kinderen.
had in Nederland wel last van heimwee.
eerst ingekwartierd bij ons op de Prinsengracht.
later prettige oude dag gehad in een tehuis voor ouden van dagen in Zeist "Spatoe Dea"
geen idee wat dat betekent.
een opmerking van haar is mij bij gebleven:
"wat duurt wachten toch lang, he? kan het niet korter? ik wil zo graag bij Yen zijn"

opa Max

heb ik maar een paar keer meegemaakt, hoewel wij op hetzelfde eiland vertoefden.
paar hindernissen: minder goede verbindingen, afstanden, oorlogsgebied.
strenge, serieuze man.
nogal formeel.
zeer verdienstelijke violist.
speelde mee in het concertgebouw orkest van Bandoeng.
had een vooraanstaande positie bij de spoorwegen.
kreeg voor zijn pensioen een prachtige staande klok.
1 meter 80 hoog, loei zwaar.
twee gewichten van elk 10 kilo.
prachtig donker geluid.
bouwjaar 1939.
heeft wonder boven wonder de oorlog overleefd. ook het vervoer van Java naar Nederland.
traditie: van oudste Landouw over naar oudste Landouw.
staat nu bij ons in de huiskamer.
worden soms omstreeks twaalf uur opgebeld door een vriendin van Ria.
"laat me alsjeblieft even mijn klok horen"
daarna een zucht van voldoening.
"prachtig he? wat een geluid. dank je wel hoor"

nou opa jij ook bedankt.

Grannie.

ook een zachte lieve oma. mooie stem. sopraan.
heeft in Parijs gestudeerd en gezongen.
kende hele aria's uit haar hoofd.
zag er heel artistiek uit. beetje wereldvreemd.
"men" zegt dat ik dat van haar heb.
hoe komen ze erbij?
maakte ook mooie gedichten.
kreeg, gelijk met oma Fien, domicilie op de Prinsengracht.
ze beschouwde het als haar taak de koffie fijn te malen.
telkens de hoeveelheid die op dat moment nodig was.
omdat er nogal veel koffie gedronken werd, ook door de vele visite, gebeurde dat nog al eens per dag.
dan liet ze zich helemaal gaan.
prachtige liederen, aria's.
ik denk dat ik van haar mijn verbondenheid met klassieke muziek heb meegekregen.
was bijzonder bijgelovig.
dat had een vervelend uitvloeisel.
paarse kleur: volstrekt taboe.
groen moest het altijd zijn.
Grannie heeft nog het genoegen gesmaakt in Nederland verenigd te worden met haar twee zoons, plus de verloving van Ria en mij mee te maken.
vlak daarop is ze gestoven aan leverkanker.
ik zat toen voor mijn dienstplicht bij de Koninklijke Marine.
kreeg een telefoontje dat ik niet thuis kon komen slapen.
mijn kamer lag vol met spullen uit diverse goederenloodsen.
allemaal souvenirs, die ze in de loop van tientallen jaren had verzameld.
bergen scherven van theekopjes, poppen, borden, oude messen, vorken lepels, doosjes, teveel om op te noemen.
meest merkwaardige: alle stukken voorzien van een groene strik of een een likje groene verf.
wel artistiek hoor.
zo zie je maar weer: onze lieve heer heeft vreemde kostgangers.
toch bedankt Grannie, voor de mooie herinneringen.
kostbare nalatenschap: liefde voor klassieke muziek.